۱۲۹۰۰.عنه صلى الله عليه و آله ( ـ لَمّا قيلَ لَهُ : لا نَأمُرُ و لا نَنهى إلاّ بِ ) : لا. بَل مُروا بِالمَعروفِ و إن لَم تَعمَلوا بِهِ كُلِّهِ، و انهَوا عَنِ المُنكَرِ و إن لَم تَنتَهوا عَنهُ كُلِّهِ.^۱

(انظر) الأمر بالمعروف و النهي عن المنكر : باب ۲۶۵۲.

۲۶۵۵

أدنى مَراتِبِ النَّهيِ عَنِ المُنكَرِ

۱۲۹۰۱.رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله :مَن رَأى مِنكُم مُنكَرا فَلْيُغَيِّرْهُ بِيَدِهِ. فإن لَم يَستَطِعْ فبِلِسانِهِ. فإن لَم يَستَطِعْ فبِقَلبِهِ و ذلكَ أضعَفُ الإيمانِ.^۲

۱۲۹۰۲.عنه صلى الله عليه و آله :مَن رَأى مِنكُم مُنكَرا فَغيَّرَهُ بِيَدِهِ فقَد بَرِئَ. و مَن لَم يَستَطِعْ أن يُغَيِّرَهُ بِيَدِهِ فغَيَّرَهُ بلِسانِهِ فقَد بَرِئَ. و مَن لَم يَستَطِعْ أن يُغَيِّرَهُ بلِسانِهِ فغَيَّرَهُ بقَلبِهِ فقَد بَرِئَ. و ذلكَ أضعَفُ الإيمانِ.^۳

۱۲۹۰۳.عنه صلى الله عليه و آله :ما مِن نَبِيٍّ بَعَثَهُ اللّه ُ في اُمَّةٍ مِن قَبلي إلاّ كانَ لَهُ مِن اُمَّتِهِ حَوارِيّونَ و أصحابٌ. يأخُذونَ بسُنَّتِهِ و يَقتَدونَ بأمرِهِ. ثُمَّ إنَّها تَخلُفُ مِنهُم مِن بَعدِهِم خُلوفٌ يَقولونَ ما لا يَفعَلونَ. و يَفعَلونَ ما لا يُؤمَرونَ. فمَن جاهَدَهُم بيَدِهِ فهُوَ مُؤمِنٌ. و مَن جاهَدَهُم بلِسانِهِ فهُوَ مُؤمِنٌ. و مَن جاهَدَهُم بِقَلبِهِ فهُوَ مُؤمِنٌ. لَيسَ وَراءَ ذلكَ مِنَ الإيمانِ حَبَّةُ خَردَلٍ.^۴

۱۲۹۰۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ( ـ وقتى به ايشان عرض شد: ما تنها به چيزهايى امر و ) فرمود : نه، بلكه به خوبيها فرمان دهيد هر چند خودتان به همه آنها عمل نكنيد و از زشتيها باز داريد، گر چه خود از همه آنها خوددارى نورزيد.

۲۶۵۵

كمترين مرتبه نهى از منكر

۱۲۹۰۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر يك از شما منكرى را ديد بايد با دست خود آن را تغيير دهد. اگر نتوانست، با زبانش تغيير دهد (اعتراض كند) و باز اگر نتوانست، در قلبش آن را انكار كند و اين ضعيف ترين مرحله ايمان است.

۱۲۹۰۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر يك از شما منكرى را ببيند و با دست خود آن را تغيير دهد، وظيفه اش را انجام داده است و كسى كه نتواند با دستش آن را تغيير دهد ولى با زبانش تغيير دهد، وظيفه اش را انجام داده است و كسى كه نتواند با دست و زبانش آن را تغيير دهد ولى در قلبش آن را انكار كند، وظيفه اش را انجام داده است و اين ضعيف ترين مرحله ايمان مى باشد.

۱۲۹۰۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خداوند پيش از من هيچ پيامبرى را در ميان امتى برنينگيخت مگر اين كه در ميان آنها او را حواريان و يارانى بودند كه به سنت او عمل مى كردند و از فرمان او پيروى مى نمودند، اما بعد از آنها عدّه اى جانشينشان شدند كه به آن چه مى گفتند خود عمل نمى كردند و كارهايى مى كردند كه به آنها دستور داده نشده بود. پس، هر كه با دست خويش با آنان مبارزه كرد، مؤمن بود و هر كه با زبانش با آنان مبارزه كرد مؤمن بود و هر كه قلبا با آنان مبارزه نمود، مؤمن بود. هر كه چنين نكرد به اندازه دانه خردلى ايمان نداشت.

1.تنبيه الخواطر : ۲/۲۱۳.

2.الترغيب و الترهيب : ۳/۲۲۳/۱.

3.كنز العمّال : ۵۵۵۶.

4.كنز العمّال : ۵۵۳۲. الترغيب و الترهيب : ۳/۲۲۶/۱۰.